Rozwiązania przestrzenne i techniczne w zapleczu szatniowo- sanitarnym obiektów basenowych mają istotny wpływ na ochronę wody basenowej przed zanieczyszczeniem z sanitarnego i higienicznego punktu widzenia. Nieprzywiązywanie dostatecznej wagi do tego zagadnienia przyczynia się do pogorszenia jakości wody basenowej, a w efekcie do zwiększenia ryzyka infekcji u użytkowników basenów zarówno w wyniku zanieczyszczenia mikrobiologicznego wody, jak i skażenia powierzchni mogących kontaktować się z ciałem. Może to także prowadzić do wysoce niepożądanego narażenia kąpiących się na większe dawki substancji chemicznych, jakie w tych warunkach są niezbędne do właściwego uzdatniania i dezynfekcji, oraz ich pochodne, obecne w wodzie basenowej i powietrzu hal basenowych.
Szatnie wewnętrzne
Podstawowym źródłem zanieczyszczenia wody i powierzchni basenowych są mikroorganizmy i substancje chemiczne, przenikające ze skóry i błon śluzowych osób kąpiących się. Ochrona jakości wody wymaga stosowania rozwiązań, które umożliwią właściwe przygotowanie użytkowników basenu do korzystania z niego poprzez zmniejszenie ilości zanieczyszczeń mikrobiologicznych i chemicznych, wprowadzanych do wody przez każdego z nich. Tylko w takich warunkach system uzdatniania i dezynfekcji może funkcjonować skutecznie, umożliwiając utrzymanie należytej jakości wody. Mylne i szkodliwe jest przekonanie, że ewentualne niedostatki w zakresie przygotowania higienicznego użytkowników basenu i większy stopień zanieczyszczenia wody można skompensować i skorygować, stosując większe dawki chemikaliów do uzdatniania i dezynfekcji wody. Takie postępowanie (poza zwiększonym ryzykiem infekcji) prowadzi do wzrostu wartości stężeń ubocznych produktów dezynfekcji w wodzie i powietrzu hali basenowej. Substancje te, w tym chloroform, inne trihalometany, bromiany, chlorany, kwas izocyjnaurowy, chloraminy, odznaczają się toksycznością lub działaniem drażniącym, nie podlegając jednocześnie monitoringowi ani jakiejkolwiek systematycznej kontroli stężeń. Substancje lotne bywają oznaczane w wodzie i powietrzu hal basenowych tylko w ramach prac badawczych, z których wynika, że dość często osiągają one poziomy stwarzające ryzyko działania toksycznego, zwłaszcza uwzględniając związaną z wysiłkiem fizycznym zwiększoną wentylację płuc u osób kąpiących się.
Niezbędne przygotowanie higieniczne do korzystania z basenu kąpielowego powinno w dużej mierze być zapewnione przez właściwe rozwiązania w pomieszczeniach zaplecza, obejmujących szatnie, przebieralnie, toalety i natryski. Podejmując kwestię wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia zaplecza szatniowo-sanitarnego w obiektach basenowych, należy wyraźnie rozgraniczyć pojęcie szatni ogólnej, służącej do pozostawienia odzieży wierzchniej, oraz szatni, którą można określić mianem wewnętrznej, często z przebieralniami kabinowymi, w której możliwe jest przebranie się w strój kąpielowy, przechowanie odzieży podczas korzystania z basenu i osuszenie się po kąpieli. Przedmiotem dalszej części powyższych zaleceń będą tylko szatnie wewnętrzne i do nich będzie stosowane określenie „szatnia”. Szatnia ogólna, zwykle usytuowana w holu wejściowym, jest przeznaczona dla ogółu osób odwiedzających basen i nie wymaga zapewnienia szczególnych rozwiązań sanitarnych, w porównaniu z szatniami w innych obiektach użyteczności publicznej. Natomiast szatnie wewnętrzne dla osób korzystających z basenu i osób towarzyszących lub widzów powinny być rozdzielone. Posadzki i ściany w tych pomieszczeniach powinny mieć gładkie, nienasiąkliwe, zmywalne i poddające się dezynfekcji powierzchnie. Posadzki powinny być nachylone pod niewielkim kątem, umożliwiającym odpływ do zamontowanych w posadzce wpustów i wykonane z materiałów mających wykończenie antypoślizgowe. Narożniki pomieszczeń powinny być zaokrąglone, co umożliwia łatwiejsze czyszczenie i dezynfekcję, która powinna być przeprowadzana co najmniej raz dziennie. Jeśli w szatniach są zainstalowane przebieralnie kabinowe, odległość ścianek działowych od posadzki powinna wynosić co najmniej 15 cm. Pomieszczenie szatni powinno być wyposażone w umywalki, gniazdka elektryczne, lustra, wieszaki, półki, szafki na odzież i obuwie, ławki lub krzesła – wszystkie wykonane z łatwo zmywalnych i odpornych na działanie wilgoci materiałów. W przypadku przebieralni kabinowych, każda z nich powinna być wyposażona w miejsce do siedzenia, wieszak, półkę i szafkę na odzież, natomiast umywalki, lustra i gniazdka elektryczne mogą znajdować się poza kabinami, w części wspólnej pomieszczenia. Szafki na odzież powinny również być wykonane z trwałych, gładkich, nienasiąkliwych materiałów, łatwo poddających się zmywaniu i dezynfekcji. Ich konstrukcja powinna zapewniać wietrzenie wnętrza.
WIĘCEJ W MAGAZYNIE „PŁYWALNIE I BASENY” NR 18
TEKST | Małgorzata Jamsheer-Bratkowska, Agnieszka Stankiewicz
