Stawy kąpielowe

Przyjemność pływania bez chloru

W zbiornikach kąpielowych uzdatnianych w sposób konwencjonalny zanieczyszczenia bakteryjne i glony są likwidowane przy użyciu chloru. Inaczej postępuje się w zbiornikach uzdatnianych w sposób biologiczny.

Dąży się tam do eliminacji substancji odżywczych i zanieczyszczeń bakteryjnych poprzez stosowanie przede wszystkim biologicznych złóż filtracyjnych, obsadzonych zwykle roślinnością wodną. Specjalnie dobrane do parametrów wody warstwy minerałów porośnięte błoną bakteryjną są w stanie przechwycić zarówno zanieczyszczenia, patogeny, jak i rozpuszczone w wodzie nutrienty, głównie fosforany.Stawy kąpielowe
Stawy kąpielowe są to sztucznie tworzone systemy akwatyczne, składające się ze zbiornika kąpielowego i przestrzennie oddzielonych stref regeneracyjnych, w których dąży się do eliminacji substancji pokarmowych (tzw. nutrientów) i zanieczyszczeń bakteryjnych. Woda z części kąpielowej jest pobierana (podobnie jak w technologiach basenowych) poprzez skimmery czy rynny przelewowe i po wstępnej filtracji mechanicznej zostaje wprowadzana do stref regeneracyjnych, z których dostaje się z powrotem do strefy kąpielowej. W strefach regeneracyjnych dąży się do obniżania poziomu trofii, czyli eliminacji związków fosforu i azotu. Wykorzystuje się w tym celu zdolność poboru biogenów poprzez rośliny bagienne, rozkład bakteryjny i zjawiska sorpcyjne poprzez zastosowanie specjalnie dobranych absorbentów, minerałów i substancji o właściwościach jonowymiennych.

Przykładem systemu takiej filtracji jest np. filtr Neptun. Z racji kierunku przepływu można go zaliczyć do filtrów wertykalnych. Czyszczona woda jest rozpryskiwana nad powierzchnią złoża, po czym przepływa grawitacyjnie poprzez warstwy filtracyjne. Są budowane w dwóch wersjach – z roślinami i bez. Cechą charakterystyczną tych filtrów jest wysoka sprawność hydrauliczna i możliwość stosowania (w zależności od potrzeb) zmiennych obciążeń hydraulicznych. Filtrowane medium jest dozowane w sposób pulsacyjny, tak że złoże jest napowietrzone i panują w nim bardzo korzystne warunki oksydacyjno-redukcyjne. Często jest stosowane komputerowe sterowanie pracą filtra. Najpierw automatycznie dokonywana jest analiza ilościowa, fizyczna i chemiczna przeznaczonej do filtrowania wody, a następnie uzyskane poprzez aparaturę kontrolną parametry sterują systemem dozowania medium. Dane o pracy filtrów są przesyłane na serwer firmy, gdzie praca całego systemu jest w pełni monitorowana. Istnieje również możliwość zdalnego sterowania układem. Ma to szczególne znaczenie przy publicznych stawach kąpielowych, gdzie obciążenie może być zmienne w ciągu dnia. Systemy filtracji Neptun obsługują nie tylko wiele kąpielisk komunalnych, lecz także są stosowane przy sanacji akwenów oraz jezior. Technologie filtracji wody zbliżone do stosowanych w stawach kąpielowych znajdują również zastosowanie przy oczyszczaniu wód akwenów ozdobnych, zbiorników retencyjnych i wód opadowych. Wynika to m.in. z dobrych wyników, jakie osiągają przy usuwaniu fosforanów. Oprócz tego dodatkowo redukuje się BZT5, prowadzi do poprawy przezroczystości wody poprzez eliminację fitoplanktonu, redukuje zanieczyszczenia bakteryjne i azot oraz korzystnie wpływa na wymianę gazową.

Pewna rola przypada również filtracji wywołanej poprzez zooplankton (in situ), który jest w stanie przefiltrować średnio około 0,04 m wody na 1 m3 wody w zbiorniku dziennie. Układ filtracji musi być zatem tak zaprojektowany, żeby nie doprowadzać do jego eliminacji.

Normy
Jednym z najtrudniejszych zadań jest utrzymanie stężenia fosforanów w wodzie dolewanej i kąpielowej na poziomie cechującym wody oligotroficzne. Każde przekroczenie poziomu prowadzi do powstawania glonów nitkowatych, które (choć w zasadzie nieszkodliwe) są niepożądane ze względów estetycznych, szczególnie gdy pojawiają się w strefie przeznaczonej do kąpieli. Statystycznie każdy użytkownik kąpieliska dostarcza dziennie dużą ilość fosforanów mogących umożliwić powstanie kilku kilogramów biomasy, np. glonów. Redukcja bakterii coli czy enterokoków na prawidłowo zaprojektowanych filtrach jest bardzo efektywna, tak że wymagane przepisami sanitarnymi normy są zwykle osiągane z zapasem. W wielu krajach Unii Europejskiej, w stawach kąpielowych, nie powinno być więcej niż 100 CFU Escherichia coli/100 ml, Enterokoki < 50 CFU/100 ml, Pseudomonas aeruginosa < 10 CFU.WIĘCEJ W MAGAZYNIE „PŁYWALNIE I BASENY” NR 14

 


TEKST: MARCIN GĄSIOROWSKI
FOTO: ARCHIWUM AUTORA