Fontanny czar. Piękne widowisko czy niebezpieczna pułapka? | Pływalnie i baseny

Historia budowy fontann sięga zamierzchłych czasów i zazwyczaj dotyczyła ośrodków miejskich o wysokim poziomie cywilizacyjnym, w których fontanny stawały się ważnym elementem architektury miast

Fontanny były budowane przede wszystkim jako obiekty użytkowe, jednak wraz z rozwojem myśli technicznej zaczęły się pojawiać fontanny stricte dekoracyjne. Budowano obiekty, które stawały się dziełami sztuki, a jednocześnie były elementami architektonicznymi łączącymi ludzi z naturą – wodą, która niesie ukojenie i pozytywnie oddziałuje na otoczenie.

Odnosząc się do naszych czasów, od kilkunastu lat obserwuje się znaczący rozkwit budowy fontann, które pełnią w zasadzie tylko funkcję ozdobną i są dostępne nawet dla małych społeczności. Dzięki rozwojowi nowych technologii oświetlenia, a także coraz doskonalszych i bardziej wydajnych systemów dystrybucji wody, istnieje możliwość projektowania i budowy bardzo efektownych fontann.

Prawdziwe widowiska multimedialne

Fontanny stają się areną wielkich widowisk multimedialnych, gdzie różne elementy współgrają ze sobą: światło, woda, muzyka czy nawet ogień. Obecnie nawet mała fontanna może stanowić nie lada atrakcję dla mieszkańców, bez projektowania specjalnych elementów architektonicznych (rzeźb, ozdobnych mis, itp.), bazując jedynie na scenach świetlno-wodnych prezentowanych według ułożonego programu komputerowego, zapisanego na specjalnym module.

Na przestrzeni ostatnich lat dużą popularność zdobyły fontanny typu funsquare tzw. brukowe, gdzie widocznym elementem systemu są tylko wykonane ze stali nierdzewnej i hartowanego szkła lampy LED oraz dysze stalowe, umieszczone w obudowie lampy. Dzięki tym urządzeniom uzyskujemy pięknie podświetlony, modulowany strumień wody. Reszta systemu znajduje się w strefach niewidocznych dla użytkowników np. w komorze podziemnej i w zasadzie nie ingeruje w otaczającą architekturę.

Przy projektowaniu obiektów fontannowych, oprócz dbałości o efekty wizualne, należy zwrócić szczególną uwagę na dobór systemu uzdatniania wody.

Na polskim rynku mamy obecnie producentów, którzy są w stanie dostarczyć kompletne systemy fontannowe, począwszy od dysz wodnych o różnych efektach, poprzez oświetlenie podwodne, na systemach uzdatniania wody w fontannie skończywszy.

Jak nie wpaść w pułapkę

Oprócz niewątpliwie wielu zalet fontann, trzeba wiedzieć, że takie obiekty mogą stanowić spore zagrożenie dla zdrowia przebywających w pobliżu lub korzystających z nich ludzi. Dzieje się tak wskutek lekceważenia obowiązujących norm i bagatelizowania wytycznych projektowych. Najwięcej problemów stwarzają fontanny poza budynkami, tzw. nieckowe, gdzie kontakt wody z otoczeniem jest nieograniczony, a w gorące dni ludzie i zwierzęta się w nich kąpią. Trzeba tu zaznaczyć, że kąpiele w fontannach i picie wody z takich obiektów jest zabronione.

Należy również mieć świadomość, że takie fontanny mają stosunkowo małą objętość wodną, co w połączeniu z dużą ilością stale dostarczanych zanieczyszczeń, może stanowić siedlisko niepożądanych i szkodliwych substancji chorobotwórczych, mogących przedostać się do organizmu ludzkiego. Koncentracja zanieczyszczeń to duże wyzwanie dla projektowanego układu uzdatniania wody, a w dalszej perspektywie dla jednostek odpowiedzialnych za utrzymanie czystości zbiornika wodnego i instalacji hydraulicznej. Jeśli układ zostanie nieodpowiednio zaprojektowany, a do tego nie będzie podlegał systematycznej konserwacji i nadzorowi, może dojść do skażenia wody w obiegu oraz aerozoli wodnych wytwarzanych przez dysze wodne.

Czy woda w fontannie musi być uzdatniana?

Tak. Fontanna powinna mieć wydajny, dobrze zaprojektowany system uzdatniania, zapewniający możliwość eliminacji większości bakterii i wirusów – nie tylko usuwający zgrubnie zanieczyszczenia mechaniczne. Klarowna woda nie jest oznaką bezpiecznej, czystej bakteriologicznie wody. Projektanci często są poddawani naciskom, żeby zminimalizować system uzdatniania, przy jednoczesnym rozbudowaniu efektów wodnych. Czynnik kosztowy wydaje się decydujący, lecz prawdę mówiąc koszt systemu uzdatniania nie jest ważący dla całej inwestycji. W projektowanych instalacjach powinniśmy starać się umieszczać systemy filtracyjne z automatycznym pomiarem parametrów wody, automatycznym dozowaniem związków chemicznych oraz zapewnić wspomaganie układu uzdatniania lampami emitującymi promienie UV.

Tylko sprawdzone urządzenia

W przypadku zamówień publicznych inwestorzy powinni otrzymać urządzenia równoważne technicznie, jednak dosyć często otrzymują odbiegające jakością i funkcjonalnością od proponowanych, co przekłada się na późniejsze problemy. Znane są przypadki pomniejszenia wydajności urządzeń na etapie wykonawstwa (bez zgody projektanta), co w połączeniu z niewystarczającą obsługą doprowadziło do zupełnie odmiennych efektów niż zakładano. Dobrze jest słuchać sugestii projektantów w sprawie proponowanych rozwiązań. Na etapie wykonawstwa powinny być egzekwowane następujące czynniki:

odpowiednia krotność wymiany wody obiegowej fontanny,
wspomaganie uzdatniania promieniami UV,
dbałość o możliwość niszczenia związków chorobotwórczych bezpośrednio w niecce fontanny (zapewnienie odpowiedniego stężenia dezynfekanta).

Warto się zastanowić nad możliwością kontroli parametrów wody w fontannie przez urządzenia sprzęgnięte w sieć internetową. Dzięki możliwości podglądu stanu jakości wody na ekranie komputera lub innego urządzenia mobilnego, możemy poprawić jakość obsługi obiektu i reagować szybciej na wyświetlane alarmy.

Często dzieje się tak, że uruchamia się inwestycję fontannową w oparciu o najprostsze systemy uzdatniania, bez możliwości podglądu działania i nie adaptujące się do zmiennych warunków. Fontanny, szczególnie te starsze, to obiekty gdzie kontrola nad jakością wody jest bardzo rzadka lub praktycznie nie istnieje. Żeby w pełni cieszyć się fontannami, zadbajmy o przestrzeganie wymogów sanitarnych, starajmy się egzekwować od wykonawców dostarczenie wysokiej jakości urządzeń do budowy fontann, domagajmy się od zarządców rzetelnej obsługi i stałego serwisu instalacji. Pamiętajmy, że projektowanie fontanny nie powinno się jedynie skupiać na jej walorach architektonicznych, wizualnych, ale także na bezpieczeństwie i zdrowiu użytkowników.