Większość istniejących w Polsce pływalni, często również tych najnowszych, ma fatalną akustykę. Jednak od stycznia 2018 roku, nowe przepisy budowlane nakładają na architektów obowiązek zadbania o właściwą akustykę wnętrz projektowanych hal basenowych.

Hale basenowe są zwykle wykończone twardymi materiałami, takimi jak: tynk, szkło, glazura czy blacha trapezowa. Tego typu powierzchnie doskonale odbijają fale dźwiękowe, co powoduje, że tak wykończone pomieszczenia są bardzo pogłosowe i głośne. Z kolei silny pogłos znacznie ogranicza zrozumiałość mowy i skuteczna komunikacja słowna jest możliwa na dystansie zaledwie 3–4 m (odległość mówca – słuchacz lub głośnik – słuchacz). Oznacza to znaczne utrudnienie w prowadzeniu zajęć czy zawodów sportowych, a w większych obiektach uniemożliwia prawidłowe działanie dźwiękowych systemów ostrzegawczych.

Wymagania

Ostatnia nowelizacja rozporządzenia Ministra Infrastruktury ws. warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nałożyła obowiązek zapewnienia odpowiedniej akustyki w nowo budowanych, rozbudowywanych oraz modernizowanych halach basenowych. Konieczność taka wynika z przywołania w rozporządzeniu tzw. normy pogłosowej PN-B-02151-4:2015-06, która określa dla hal basenowych maksymalny dopuszczalny czas pogłosu na poziomie 1,8–2,2 s (patrz tabela). Tymczasem w typowej, pozbawionej materiałów dźwiękochłonnych hali basenowej z 25-metrową niecką, czas pogłosu sięga 6–7 sekund.

Rozwiązania

Długość czasu pogłosu w danym pomieszczeniu zależy od jego kubatury i geometrii, od ilości i efektywności zainstalowanych materiałów dźwiękochłonnych (czyli chłonności akustycznej tego pomieszczenia) oraz sposobu ich rozmieszczenia. W celu spełnienia wymagań normowych należy orientacyjnie zwiększyć chłonność akustyczną całego pomieszczenia do co najmniej 0,10–0,15 m2/1,0 m3 kubatury, instalując we wnętrzu odpowiednią ilość materiałów dźwiękochłonnych.

Przykładowo, jeśli zamierzamy użyć paneli dźwiękochłonnych charakteryzujących się wskaźnikiem pochłaniania dźwięku αw = 1, to do hali basenowej o kubaturze 5000 m2 musimy wprowadzić ich 500–750 m2. Jeśli byłyby to materiały o αw = 0,6, to ich ilość musiałaby być dużo większa: 830–1250 m2. Istotna jest nie tylko ilość użytych materiałów i ich własności dźwiękochłonne, lecz także sposób ich rozmieszczenia w pomieszczeniu. Powinny być instalowane zarówno na suficie, jak i na ścianach, chociaż oczywiście nie muszą pokrywać całej ich powierzchni.

Sufity

Jeśli stosuje się panele dźwiękochłonne o wskaźniku pochłaniania dźwięku αw = 0,9–1,0 to wystarczy pokryć nimi ok. 70–80% powierzchni dachu hali basenowej. Stosuje się bardzo różne rozwiązania: sufity podwieszane zakrywające całą powierzchnię dachu wraz z elementami konstrukcji i instalacji technicznych, sufity podwieszane wypełniające tylko pola pomiędzy dźwigarami, panele dźwiękochłonne montowane bezpośrednio do blachy trapezowej dachu lub też wolnowiszące pasy, ekrany czy pojedyncze panele.

Ściany

Najczęściej spotykanym błędem przy projektowaniu akustyki hal basenowych i sal sportowych (oprócz całkowitego pominięcia tego aspektu) jest montaż paneli dźwiękochłonnych wyłącznie na powierzchni sufitu. W takiej sytuacji o długości czasu pogłosu będą decydowały wielokrotne odbicia poziomo rozchodzących się fal dźwiękowych, które na swej drodze nie będą napotykały powierzchni dźwiękochłonnych. Zdjęcie części paneli dźwiękochłonnych z sufitu i rozmieszczenie ich w odpowiednich miejscach na ścianach może pozwolić nawet na dwukrotne skrócenie czasu pogłosu. Oczywiście nie jest konieczne pokrywanie panelami dźwiękochłonnymi całej dostępnej powierzchni ścian – zwykle przy instalacji paneli o αw = 0,9–1,0 wystarczające jest pokrycie 10–20% ogólnej ich powierzchni. Powinno się jednak dążyć do tego, żeby na dwóch równoległych ścianach nie pozostawiać naprzeciwko siebie twardych, odbijających powierzchni.

Złą akustykę wnętrz w istniejącym obiekcie da się poprawić łatwiej niż niedostateczną dźwiękoizolacyjność jego przegród. Niemniej jednak, jeszcze łatwiej i taniej jest nie dopuścić do takiej sytuacji i od razu projektować odpowiednie rozwiązania, do czego zresztą zmuszają nowe przepisy.

Kontakt:

mikolaj.jarosz@saint-gobain.com

Mikołaj Jarosz, architekt, od 2000 r. w firmie Ecophon, specjalizuje się w zagadnieniach akustyki wnętrz w obiektach oświatowych i sportowych.

TEKST | Mikołaj Jarosz

FOTO | Archiwum firmy Ecophon