W poprzednich artykułach opisano zasady dotyczące klasyfikacji i oznakowania substancji chemicznych i ich mieszanin, obowiązujące w Unii Europejskiej. Zasady klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin pod
względem zagrożeń dla zdrowia lub życia, wykaz substancji chemicznych niebezpiecznych oraz sposób ich oznakowania określają przepisy zawarte w ustawie z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach [1], a ponadto – w zakresie oznakowania substancji chemicznych i ich mieszanin – przepisy zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającym i uchylającym dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (zwanym dalej CLP) [4].
Przepisy ustawy o substancjach i ich mieszaninach zostały uszczegółowione w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin [2].
Do 2017 r. będą funkcjonowały na terenie Unii Europejskiej (w tym w Polsce) dwa systemy prawne dotyczące klasyfikacji i oznakowania chemikaliów.
W niniejszym artykule przedstawiono zasady klasyfikacji i oznakowania substancji i mieszanin stwarzających zagrożenie (art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach), czyli zasady określone w rozporządzeniu CLP.
Definicja mieszaniny:
Mieszanina – oznacza mieszaninę lub roztwór składający się z dwóch lub większej liczby substancji (art. 3.2 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. (REACH) [5]).
Po wejściu w życie rozporządzenia CLP dotychczas stosowany termin „preparat” został zamieniony na termin „mieszanina”.
Ważne!
- Etykieta dla mieszaniny powinna być przygotowana na podstawie:
- karty charakterystyki sporządzonej zgodnie z rozporządzeniem 1907/2006 załącznik II, zmienionym przez rozporządzenie Komisji (UE) nr 453/2010 z dnia 20 maja 2010 r. [8],
- rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin [3].
Informacje na etykiecie muszą być:
- zgodne z prawidłowo przygotowaną kartą charakterystyki w języku polskim,
- spójne z informacją zapisaną w pkt 2.2 „nowego” wzoru kary charakterystyki (453/2010) lub
- spójne z pkt 15 „starego” wzoru karty charakterystyki (załącznik II rozporządzenia 1907/2006).
Zasady oznakowania według rozporządzenia CLP
- na etykiecie sporządzonej zgodnie z wymogami rozporządzenia CLP trzeba zamieścić więcej informacji niż na etykietach sporządzanych zgodnie z dotychczas obowiązującymi wymogami dyrektywy Rady 67/548/EWG z dnia 27 czerwca 1967 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawodawczych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych (zwanej dalej DSD) [6] i dyrektywy 1999/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 maja 1999 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych (zwanej dalej DPD) [7],
- na mocy rozporządzenia CLP wymagane jest zamieszczenie większej liczby piktogramów niż na mocy dyrektyw DSD i DPD,
- trzeba przewidzieć na etykiecie miejsce dla nowego hasła ostrzegawczego,
- klasyfikacja mieszaniny według zasad CLP, zgodnie z którymi przypisywane są na ogół niższe ogólne stężenia graniczne dla substancji, wymaga dodatkowych zapisów dotyczących klasyfikacji i oznakowania w porównaniu z dyrektywami DSD i DPD, co oznacza, że na etykiecie trzeba umieścić dodatkowe zwroty,
- w rozporządzeniu CLP przewidziano o wiele więcej zwrotów określających środki ostrożności P, niż zwrotów S na podstawie dyrektyw DSD i DPD,
- mniej szczegółowe zasady doboru zwrotów P na podstawie rozporządzenia CLP powodują, że trudniej jest wybrać docelowe sześć zwrotów określających środki ostrożności, które powinny znaleźć się na etykiecie.
W niektórych przypadkach może być konieczne zamieszczenie dodatkowych informacji w celu uzupełnienia zwrotu określającego zagrożenie, np. drogi narażenia lub organu docelowego dla niektórych zagrożeń dla zdrowia, np. dla klas zagrożenia CMR i STOT – narażenie jednorazowe i powtarzane.
Na przykład dla klasy zagrożenia STOT (narażenie powtarzalne, zwrot H372 określający zagrożenie – „Powoduje uszkodzenie narządów w następstwie długotrwałego lub powtarzanego narażenia”) trzeba uzupełnić, wymieniając docelowe narządy, jeśli są znane, i podając drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inne drogi narażenia nie stwarzają zagrożenia.
Taka prezentacja informacji nie stanowi jednak „informacji uzupełniających” na etykiecie, w rozumieniu art. 25 rozporządzenia CLP. Są to dodatkowe informacje o zagrożeniu, które trzeba uwzględnić w samym zwrocie określającym zagrożenie, wykraczając poza standardowe brzmienie określone w tabeli 1.2 załącznika III do rozporządzenia CLP.
WIĘCEJ W MAGAZYNIE „PŁYWALNIE I BASENY” NR 17
