Z organizowane grupy dzieci i młodzieży stanowią znaczący udział w wolumenie klientów większości polskich pływalni. Jest to klient o specyficznych potrzebach i wymaganiach, którego obsługa różni się istotnie (a przynajmniej powinna) od warunków przebywania w obiekcie klientów indywidualnych. Oprócz czynności organizacyjnych, szczególnie widać tę odmienność w sferze zapewnienia bezpieczeństwa zorganizowanym grupom dzieci i młodzieży podczas pobytu na pływalni.

Wydawałoby się, że w obsłudze zorganizowanych grup dzieci i młodzieży łatwiej jest zrealizować postulat zapewnienia pełnego bezpieczeństwa, chociażby dlatego, że czynności te wykonuje na zasadzie łańcucha bezpieczeństwa kilka grup osób – opiekunowie, instruktorzy/nauczyciele, ratownicy wodni, pozostały personel pływalni. Jednak należy przy tym pamiętać, że każdy łańcuch jest tak mocny, jak jego najsłabsze ogniwo, a zwiększanie ilości tych ogniw paradoksalnie zwiększa możliwość wystąpienia niepożądanych zdarzeń krytycznych. Świadczy o tym wzrastająca ilość wypadków śmiertelnych i wypadków z nieodwracalnymi dla zdrowia negatywnymi konsekwencjami, którą możemy zaobserwować w ostatnich latach na pływalniach wśród uczestników grup zorganizowanych dzieci i młodzieży, mimo zdawałoby się, wystarczającego zabezpieczenia osobowego. Ramy artykułu nie pozwalają na wyczerpanie całości tej tematyki, stąd zasygnalizowanie jedynie najistotniejszych wybranych zagadnień dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa na pływalni grupom zorganizowanym dzieci i młodzieży.

Definicja grupy zorganizowanej

Obecnie brak jest legalnej definicji prawnej grupy zorganizowanej. Do 2012 r. istniała w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz.U. nr 57 z 1997 r. poz. 358) taka legalna definicja jako „zespół osób uprawiających ćwiczenia ruchowe w wodzie pod nadzorem i kierunkiem instruktora, trenera pływania, nauczyciela lub innej uprawnionej osoby”. W tym nieobowiązującym już akcie prawnym termin „grupa zorganizowana” występował jeszcze dwukrotnie, raz w kontekście zróżnicowania charakteru prowadzonych zajęć („Korzystanie z pływalni może odbywać się w grupach zorganizowanych lub indywidualnie”), drugi raz w odniesieniu do określenia proporcji uczestników do osób prowadzących zajęcia („W zajęciach prowadzonych w zorganizowanych grupach na jedną osobę prowadzącą zajęcia nie może przypadać więcej niż 15 uczestników”). Po zmianie przepisów dotyczących bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych pojęcie „grupy zorganizowanej” nie pojawia się ani w treści ustawy, która zastąpiła przywołane powyżej rozporządzenie, ani wydanych do niej aktów wykonawczych.

Wśród licznych funkcjonujących w literaturze przedmiotu ogólnych definicji „grupy zorganizowanej”, dla zilustrowania przedmiotu niniejszego artykułu użyteczna wydaje się definicja sformułowana na gruncie psychologii społecznej przez A.P Hare’a: by o dwóch lub więcej osobach można było powiedzieć, że stanowią grupę, muszą być spełnione przynajmniej cztery warunki:

• między tymi osobami musi istnieć osobista interakcja,
• osoby te muszą mieć wspólny cel,
• w zbiorze jednostek stanowiących grupę muszą istnieć normy,
• w zbiorze tym musi istnieć struktura.

Warunki te spełniają małe grupy korzystające w sposób zorganizowany z usług pływalni:

• nie są klientami indywidualnymi,
• najczęściej ich uczestnicy znają się wcześniej lub wchodzą we wzajemne interakcje podczas funkcjonowania grupy,
• ich wspólnym celem jest pobyt na pływalni i wykonywanie określonej aktywności fizycznej w wodzie,
• ich uczestników obowiązują normy prawne i społeczne wynikające z charakteru grupy oraz normy instytucjonalne wynikające z funkcjonowania pływalni,
• uczestnicy znajdują się pod nadzorem opiekuna i/lub osoby prowadzącej zajęcia i są podporządkowani ich poleceniom.

Biorąc pod uwagę literaturę przedmiotu oraz orzeczenia sądów zapadłe w sprawach wypadków uczestników grup zorganizowanych, możemy pokusić się o sformułowanie następującej definicji roboczej grupy zorganizowanej w obiekcie pływalni:

Każda grupa osób:

• o określonej liczebności
• reprezentowana
• nadzorowana
• kierowana
• finansowana

przez osobę fizyczną lub prawną, która bierze za tę grupę odpowiedzialność przed zarządzającym wyznaczonym obszarem wodnym i personelem obiektu oraz innymi użytkownikami.

WIĘCEJ W MAGAZYNIE „PŁYWALNIE I BASENY” NR 32

TEKST | Jarosław Jerzy Rypniewski