Techniki układania
Mozaiki są coraz częściej stosowaną okładziną, chociaż znane są od dawna. Głównym powodem wzrostu zainteresowania tym materiałem wykończeniowym jest jego estetyka i prestiż, a także wzrost zamożności naszego społeczeństwa.
| Pochodzenie Mozaika znana była już w IV-III w. p.n.e. w Starożytnej Mezopotamii (sumeryjskie miasto Uruk) oraz w okresie minojskim na Krecie. Ze względu na trwałość używana była głównie do dekoracji posadzek, elementów architektonicznych, jak również do zdobienia wyrobów rzemiosła artystycznego. Okres pełnego rozwoju i rozkwitu przypada na I w. n.e. w Rzymie. W tym czasie stosowano trzy główne techniki, rozróżniane ze względu na formę poszczególnych płytek mozaiki (tessera): – opus barbaricum – tessery z naturalnych kamieni, otoczaków o różnych kształtach, – opus tessellatum – regularne, wycinane i szlifowane sześciany o wymiarach 1 cm3 z kamienia i fajansu, – opus vermiculatum – tessery o krawędziach około 1 mm, o zróżnicowanych kształtach, służące do układania skomplikowanych scen figuralnych. Mozaiki układano na zaprawie wapiennej z dodatkiem drobnego piasku kwarcowego, gliny i oleju. Znana w Rzymie technika układania mozaiki została przejęta przez sztukę chrześcijańską do dekoracji budowli sakralnych. Drugi rozkwit dokonał się w sztuce bizantyjskiej w VI w. kiedy powstał słynny zbiór mozaiki w Rawennie, wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Ponowne zainteresowanie mozaiką, głównie monumentalną, stosowaną do dekoracji budowli reprezentacyjnych przypada na XIX i XX w. |
| Układanie Prace wykończeniowe z udziałem mozaiki wymagają szczególnej staranności. Wszystkie powierzchnie przygotowane pod przyklejanie muszą być wyjątkowo równe. Klejenie odbywa się przeważnie grzebieniem 4 mm. Po dociśnięciu warstwy grzebieniowej pod okładziną pozostaje około dwumilimetrowa poduszka kleju. Nie zgubi się w niej więc żadnej nierówności. Na załamaniach i falach należy wzmacniać zaprawę uszczelniającą, stosowaną zawsze w strefach wilgotnych i mokrych poprzez wtopienie siatki z włókna szklanego. Minimalna grubość zaprawy uszczelniającej Sopro DSF 523 to 2 mm, natomiast w strefie podwodnej zaleca się stosować grubość 2,5 mm. Dopiero po wyschnięciu warstwy uszczelnienia można przystąpić do klejenia. |
| Ze szkła Najtrudniejsza w zastosowaniu jest mozaika szklana w strefie podwodnej. Szkło nie jest łatwym do klejenia materiałem, a stałe obciążenie wodą pod ciśnieniem jest dodatkowym czynnikiem negatywnym. Najpewniejszymi są kleje wiązane żywicami np. Sopro DBE 500. Według normy klejowej PN EN 12004 mają oznaczenie R2T. Ich przyczepność do szkła jest większa i nie zmniejsza jej dodatkowo stałe oddziaływanie wody, tak jak ma to miejsce w przypadku zapraw klejowych cementowych. Można również stosować fugę epoksydową Sopro FEP (również R2T wg PN EN 12004). Jej przyczepność do szkła jest analogiczna, a dodatkową zaletą jest to, że może być również stosowana do fugowania. Fachowcy mają więc jeden materiał zamiast dwóch, co zawsze jest korzystne zarówno ze względów wykonawczych, jak i organizacyjnych. Dopuszczalnym wariantem jest zastosowanie zapraw cementowych o podwyższonych przyczepnościach z dodatkiem dyspersji uelastyczniającej. Fugowanie (niezależnie od rodzaju stosowanego kleju) można przeprowadzić fugą o podwyższonej odporności na wypłukiwanie SoproDur HF 8. Fuga ta spełnia podwyższone wymogi stawiane fugom cementowym (CG2 wg PN EN 13888), spełnia też wymogi odporności na ścieranie stawiane fugom epoksydowym. W strefie podwodnej oraz w strefie intensywnego obciążenia wodą należy uwzględnić jeszcze jeden problem. Kostki mozaiki są naklejane na siatkę, papier lub mocowane punktowo między sobą i klejone do wcześniej przygotowanego podłoża w arkuszach o wymiarach przeważnie 30 × 30 lub 40 × 40 cm. Siatka i papier nie mogą być zatapiane w kleju w strefie podwodnej. Prowadzi to do późniejszych problemów z przyczepnością. Producenci takich okładzin mają wersje do stref podwodnych, gdzie kostki mozaiki mają papier naklejony od góry, który po wyschnięciu zaprawy klejowej jest zmywany. Niestety znacznie wygodniejsze dla wykonawcy jest klejenie arkuszy z siatką od spodu. Jest to technika prostsza w wykonaniu, dodatkowo nie potrzeba czekać na związanie zaprawy i zmywać papieru. Mozaika szklana układana poza strefą podwodną również wymaga stosowania zapraw o podwyższonej przyczepności. Zalecana jest biała, szybkowiążąca zaprawa klejowa Sopro No 1 997. Biały kolor sprawia, że nie zakłóca ona estetyki mozaiki przezroczystej. |
| Z kamienia Obecne na rynku mozaiki z kamienia naturalnego również wymagają profesjonalnego wykonania. W zależności od rodzaju kamienia można zastosować odpowiednie materiały z asortymentu Sopro. Kamienie naturalne (szczególnie marmury) są podatne na zabrudzenia, przebarwienia i wykwity. Należy stosować do nich materiały specjalistyczne – klej, fugę cementową i silikon, które nie dopuszczą do powstania wyżej wymienionych problemów. |
TEKST I FOTO: FIRMA SOPRO
