Minęło już 6 lat obowiązywania przepisów ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 656 ze zm.), aktów wykonawczych do niej wydanych oraz przepisów ściśle z nią powiązanych, regulujących głównie zagadnienia związane z obszarami wodnymi, zapewnieniem bezpieczeństwa w sferze pomocy medycznej i bezpiecznymi warunkami wypoczynku nad wodą dzieci i młodzieży.

Mankamenty obowiązującej ustawy

Już na etapie procedowania projektu tej ustawy (lata 2010–2011) zainteresowane środowiska zgłaszały do treści zaproponowanych pierwotnie w jej zapisach wiele krytycznych uwag, zastrzeżeń i propozycji zmian. Niestety zainteresowanie zmianami wyrażały głównie środowiska związane z ratownictwem wodnym, co odcisnęło się silnym piętnem na zapisach, które ostatecznie znalazły się w tekście tego aktu prawnego. Wyraźnie zabrakło tu głosów i opinii przedstawicieli gminnych jednostek samorządowych, na których barkach spoczywa (w ramach zadań własnych gminy) odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa osobom pływającym, kąpiącym się i uprawiającym sporty wodne.

Na ostatecznym kształcie treści ustawy zaważyło również to, że koniec procesu jej legislacji zbiegł się z zakończeniem kadencji sejmu i senatu, a jej uchwalenie nastąpiło na ostatnich posiedzeniach tych izb. W rezultacie powstał akt prawny zawierający wąski zakres uregulowań, niewspółmierny do jego szerokiego tytułu, niechlujny pod względem treści, zawierający wiele wewnętrznych sprzeczności oraz dużą liczbę błędów merytorycznych i terminologicznych, braków definicyjnych, rozwiązań rodzących wątpliwości prawne i interpretacyjne. Dodatkowo ustawa nie różnicuje w wystarczający sposób zadań i obowiązków różnych podmiotów zaangażowanych w zapewnienie bezpieczeństwa osobom pływającym, kąpiącym się lub uprawiającym sport lub rekreację na obszarach wodnych.

Sytuacji nie poprawiły wydane na podstawie delegacji zawartych w ustawie wydane do niej akty wykonawcze, ponieważ jako przepisy niższego rzędu mogły obejmować jedynie zakres i instrumentarium pojęciowe zawarte w ustawie.

Tragicznie wręcz wygląda sytuacja interpretacji zapisów w ustawie i wydanych do niej aktów wykonawczych dokonywana przez biura prawne sejmu, senatu i poszczególnych ministerstw w odpowiedzi na indywidualne zapytania obywateli i podmiotów działających w sferze zapewnienia bezpieczeństwa nad wodą oraz interpelacje poselskie i senackie. Interpretacje wydawane przez biura prawne różnią się między sobą (a często przeczą sobie wzajemnie), wprowadzając chaos informacyjny. Dodatkowo na skutek zmian politycznych kolejne ekipy urzędników ministerialnych wydają interpretacje poszczególnych zagadnień sprzeczne z interpretacjami publikowanymi wcześniej przez ich poprzedników, a które wydawałoby się, znalazły już ugruntowaną pozycję w systemie prawnym i na podstawie których podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego oraz zarządzający wyznaczonymi obszarami wodnymi zorganizowały wykonywanie swoich zadań.

Nowelizacja ustawy

Nie dziwi przeto fakt, że próby prac nad nowelizacją ustawy podjęto w zespołach sejmowych już w roku 2013. Od tego czasu ustawę nowelizowano kilkukrotnie, ale zakres tych nowelizacji wynikał jedynie ze zmian w innych, powiązanych z nią ustawowych aktach prawnych. Całościowej nowelizacji nie przeprowadzono i do chwili obecnej nie istnieje żaden projekt jej kompleksowej zmiany.

Jak już wspomniano, nowelizacje dokonywane były przy okazji zmian w ustawach zakresowo pokrewnych i z taką sytuacją mamy do czynienia obecnie. Od 1 stycznia 2018 r. weszły w życie zapisy ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. poz. 1566) zmieniające definicje i zasady organizowania akwenów strzeżonych na wodach otwartych w okresie letnim, zaś obecnie procedowane są dwa projekty aktów prawnych, które będą miały istotny wpływ na funkcjonowanie ratowników wodnych i podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego, a tym samym na organizację sfery bezpieczeństwa przez zarządzających wyznaczonymi obszarami wodnymi. Zmiany te zawarte są w dwóch rządowych projektach dotyczących nowelizacji Ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2195 ze zm.; dalej jako ustawa o PRM), tzw. małej i dużej nowelizacji tej ustawy. Niejako „tylnymi drzwiami” wprowadza się rewolucję w funkcjonowaniu sytemu ratownictwa wodnego i podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego, nakładając na nie nowe obowiązki związane z funkcjonowaniem w sferze systemu państwowego ratownictwa medycznego.

Poniżej omówione zostaną najważniejsze z punktu widzenia ratownictwa wodnego proponowane zmiany i ich wpływ na przyszłą organizację pracy zarządzających wyznaczonymi obszarami wodnymi w sferze zapewnienia bezpieczeństwa zawarte w Rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2137, Sejm VIII kadencji), tzw. małej nowelizacji ustawy o PRM, której procedowanie w sejmie rozpoczęło się 9 stycznia 2018 r.

WIĘCEJ W MAGAZYNIE „PŁYWALNIE I BASENY” NR 28

TEKST | Jarosław Jerzy Rypniewski