Wprowadzenie
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 656 z późn. zm.; dalej jako: ustawa) za zapewnienie bezpieczeństwa na terenie, na którym jest prowadzona działalność w zakresie sportu lub rekreacji, czyni odpowiedzialnymi zarządzających obszarami wodnymi: osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadzą działalność w tym zakresie (art. 4 ust. 2 pkt 2). Do nich należy organizowanie i finansowanie działań ratowniczych na wyznaczonym obszarze wodnym (art. 21 ust. 1). Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 zapewnienie bezpieczeństwa na obszarach wodnych polega w zakresie organizowania i finansowania działań ratowniczych w szczególności na zapewnieniu warunków do organizowania pomocy oraz ratowania osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia. Ustawodawca uszczegółowił obowiązki zarządzającego obszarem wodnym przez zobowiązanie go między innymi (art. 5 ust. 2 pkt 2) do zapewnienia stałej kontroli wyznaczonego obszaru wodnego przez ratowników wodnych.
Ustawodawca nie określił w treści ustawy i wydanych do niej aktów wykonawczych szczegółowego sposobu organizowania pomocy oraz ratowania osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, pozostawiając zarządzającym wyznaczonym obszarem wodnym wolną rękę w tym zakresie. Przepisy nie narzucają podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie udostępnienia pływalni – zarządzającemu wyznaczonym obszarem wodnym – sposobu, w jaki zapewni stałą kontrolę wyznaczonego obszaru wodnego przez ratowników wodnych.
Jednym ze sposobów wypełnienia nałożonych w tym zakresie na zarządzających obszarami wodnymi obowiązków jest zlecenie podmiotowi zewnętrznemu zadań, związanych z szeroko rozumianym zapewnieniem bezpieczeństwa na pływalni, w formie outsourcingu usług z zakresu ratownictwa wodnego. Najczęściej zlecenie to obywa się w formie konkursu ofert lub przetargu. Należy podkreślić tutaj wagę prawidłowego określenia przedmiotu zamówienia. Jeśli będzie on określony jako „usługi z zakresu ratownictwa wodnego”, to zawęzi automatycznie podmioty mogące je wykonać wyłącznie do podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego. Zgodnie bowiem z zapisami art. 12. ust. 1 i 2 ustawy – ratownictwo wodne mogą wykonywać podmioty, które uzyskały w drodze decyzji administracyjnej zgodę ministra właściwego do spraw wewnętrznych do wykonywania ratownictwa wodnego.
Ustawa podaje definicję „ratownictwa wodnego” w art. 2 pkt 4 – prowadzenie działań ratowniczych, polegających w szczególności na organizowaniu i udzielaniu pomocy osobom, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na obszarze wodnym – a w art. 13 określa składowe tych działań, polegające w szczególności na:
1) przyjęciu zgłoszenia o wypadku lub zagrożeniu;
2) dotarciu na miejsce wypadku z odpowiednim sprzętem ratunkowym;
3) udzielaniu kwalifikowanej pierwszej pomocy;
4) zabezpieczeniu miejsca wypadku lub zagrożenia;
5) ewakuacji osób z miejsca stanowiącego zagrożenie dla życia lub zdrowia;
6) transporcie osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na obszarze wodnym do miejsca, gdzie jest możliwe podjęcie medycznych czynności ratunkowych przez jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1868 z późn. zm.), po uprzednim uzgodnieniu miejsca przekazania z dysponentem jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego;
7) poszukiwaniu osób zaginionych na obszarze wodnym.
Należy przy tym zauważyć, że wymienione wyżej czynności ratownicze może wykonywać nie tylko podmiot uprawniony do wykonywania ratownictwa wodnego, lecz także na podstawie zapisów art. 16 ustawy każdy z zatrudnionych w obiekcie ratowników wodnych.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego organizują, kierują, koordynują i bezpośrednio prowadzą działania ratownicze w ramach ratownictwa wodnego, a w związku z tym te czynności (organizowanie, kierowanie i koordynowanie działań ratowniczych) mogą być zlecone w drodze umowy przez zarządzającego wyznaczonym obszarem podmiotom uprawnionym do wykonywania ratownictwa wodnego (art. 21 ust. 3).
W wypadku kiedy zarządzający wyznaczonym obszarem wodnym określi przedmiot zamówienia w inny sposób niż „usługi z zakresu ratownictwa wodnego” (np. „świadczenie kompleksowej usługi zabezpieczenia ratowniczego poprzez zorganizowanie, wykonanie i nadzór warunków bezpieczeństwa osób korzystających z pływalni”), ujmując w nim szerszy zakres czynności i zadań, które nie będą wyłącznie wykonywaniem ratownictwa wodnego (w ścisłym rozumieniu art. 2 pkt 4 i art. 13 ustawy), można zaryzykować twierdzenie, że realizację nałożonych na zarządzającego wyznaczonym obszarem wodnym szeroko pojętych zadań z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa osobom pływającym, kąpiącym się lub uprawiającym sport lub rekreację na pływalni można powierzyć w ramach outsourcingu każdemu podmiotowi posiadającemu w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej PKWiU zgodnie z przedmiotem zamówienia (według przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.). Konieczne jest przestrzeganie zapisu art. 19 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej: „Jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby czynności w ramach działalności gospodarczej były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych” – czyli przez ratownika wodnego.
WIĘCEJ W MAGAZYNIE „PŁYWALNIE I BASENY” NR 27
TEKST | Jarosław Jerzy Rypniewski
